واریز یارانه نقدی میلیونی رییسی بحساب مردم در 1 شهریور | واریزی داغ برای یارانه‌بگیران در آخر هفته

چندیش پیش خبرهایی مبنی بر تغییر قیمت یارانه نقدی یا جایگزینی کالابرگ بجای یارانه نقدی منتشر شد. هنوز برای تغییر یارانه نقدی تصمیم گیری نشده است. وزیر اقتصاد گفت: تا دی ماه خبری از تغییر یارانه نقدی وجود ندارد. یارانه نقدی دی ماه به حساب سرپرستان خانوار بزودی واریز خواهد شد. مشخص نیست چه زمانی مشکل یارانه نقدی حل خواهد شد

یارانه نقدی راهکاری بود که دولت دهم در سال ۱۳۸۹ در پیش گرفت و به حساب سرپرستان خانوار ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به ازای هر عضو واریز کرد. در طول ۱۵۳ ماه گذشته دولت‌ها همواره یارانه را بدون وقفه پرداخت کردند که البته این مبالغ هزینه‌ای هنگفتی را روی دوش آن‌ها می‌گذاشت.

البته مبلغ یارانه نقدی در دولت سیزدهم از ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به ۳۰۰ هزار تومان و ۴۰۰ هزار تومان برای دهک‌های چهارم تا نهم و اول تا سوم رسید که از این حیث دولت فشار مضاعفی را متحمل شد.

چرا که بر اساس آمار رسمی منتشر شده از سوی سازمان هدفمندی یارانه‌ها که مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارش خود به آن اشاره کرده است، از ابتدای پرداخت یارانه نقدی تا اردیبهشت ماه سال گذشته که یارانه ۳۰۰ هزار تومانی و ۴۰۰ هزار تومانی برای دهک‌های مختلف در نظر گرفته شد، در هر سال دولت حدود ۴۱ هزار میلیارد تومان از منابع خود را صرف پرداخت یارانه نقدی مردم می‌کرد.

اما این مبلغ با افزایش یارانه در سال گذشته ۱۸ برابر افزایش یافت، چرا که دولت سیزدهم فقط در سال ۱۴۰۱ بابت پرداخت یارانه نقدی به مردم حدود ۷۳۸ هزار میلیارد تومان هزینه کرد.

گرچه در سال‌های قبل از دولت سیزدهم نیز تحت عناوین مختلف از یارانه کمک معیشتی تا سبد کالا و وام‌ها و کمک‌های بلاعوض در دوران کرونا دولت گذشته تلاش کرد تا قدری فاصله بین قدرت خرید مردم و تورم را کاهش دهد اما هیچ وقت مبلغ یارانه نقدی افزایش پیدا نکرد.

اما دولت سیزدهم با تحمل فشاری ۱۸ برابر بیشتر از قبل زیر بار افزایش یارانه‌های نقدی رفت و از دو ماه گذشته نیز تحت عنوان طرح کالابرگ یارانه دهک‌های اول تا سوم ابتدا به ۴۸۰ هزار تومان و نهایتا به ۵۲۰ هزار تومان افزایش یافت.

البته شرط این افزایش مبلغ یارانه خرید کالابرگ توسط مشمولان آن و در قالب شرایط اعلامی است اما دولت سیزدهم با این اقدامات سعی کرد فاصله تورم افسارگسیخته سال‌ها و ماه‌های گذشته که به گفته رئیس کل بانک مرکزی وارد کانال بیش از ۴۰ درصدی شده بود را با قدرت خرید مردم کم کند.

چرا که نرخ تورم در سال ۱۳۸۹ یعنی نخستین سالی که یارانه پرداخت شد، ۱۲.۴ درصد بود که در طول سال‌های بعد از آن روند افزایشی پیدا کرد. اما در دولت گذشته و تا سال ۱۳۹۶ نرخ تورم کاهشی شد و از سال ۱۳۹۷ تا سال گذشته همچنان نرخ تورم روند افزایشی داشت و در هر سال شاهد بالارفتن آن بودیم. به همین سبب می‌توان گفت که دولت برای پر کردن گپ بین نرخ تورم افزایش یافته قدرت خرید کاهش یافته مردم افزایش ۱۸ برابری یارانه‌ها را در پیش گرفت.

به نقل ار تجارت‌نیوز، همزمان با واریز یارانه مردادماه، اطلاعاتی از وزارت کار منتشر شد که نشان می‌داد مبلغ یارانه نقدی برای سه دهک اول درآمدی افزایش پیدا می‌کند؛ با این شرط که اگر سرپرستان این خانوار به میزان ۲۰۰ هزار تومان از سبد کالایی خریداری کنند، ۵۲۰ هزار تومان یارانه آنها شارژ خواهد شد. اما علت تشویق مردم به استفاده از کالابرگ، در شرایطی که اکثر نظرسنجی‌ها از تمایل مردم برای دریافت یارانه نقدی خبر می‌دهند، چیست؟ در این باره، نظر محمدتقی فیاضی- تحلیلگر مسائل بودجه- را جویا شدیم که در ادامه می‌خوانید.

فیاضی در این باره به تجارت‌نیوز گفت: وقتی کسری بودجه مزمن می‌شود، دولت آن را از طریق چاپ پول جبران می‌کند که نتیجه قطعی آن نرخ‌های بالای تورمی است. با افزایش نرخ تورم، ارزش پول ملی تضعیف و در مقابل ارزهای خارجی تقویت می‌شوند، در نتیجه واردات کالاها گران‌تر می‌شود؛ به‌ویژه این موضوع درباره کشور ما بیشتر صدق می‌کند، چون مواد غذایی که شامل گندم و نهاده‌های اصلی تولید می‌شوند، سهم زیادی در واردات دارند. ضمن اینکه دولت هم در توزیع این کالاها نقش اساسی را ایفا می‌کند.

وی با بیان اینکه درباره حامل‌های انرژی هم وضع به همین منوال است، افزود: برای مثال دولت در بخش بنزین اینگونه حساب و کتاب می‌کند که اگر بنزین یا گازوئیلی که تولید می‌شود، می‌توانست در بازارهای جهانی بفروشد و از مصرف‌کننده نهایی دریغ کند، موجب می‌شد تا درآمدش بالا برود و در نتیجه جبران کسری بودجه تا حدودی امکانپذیر می‌شد.

فیاضی اظهار کرد: بنابراین از یک طرف به دلیل فاصله بسیار زیاد بین قیمت اولیه و تمام‌شده محصولات به‌ویژه محصولاتی که دولت تصدی و توزیع آنان را در اختیار دارد مثل حامل‌های انرژی، مواد غذایی و قیمت مصرف‌کننده، کسری منابع دولت روزبه‌روز بیشتر می‌شود و دولت هم از عهده تامین این کسری برنمی‌آید.

این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: از طرف دیگر، با درجا زدن اقتصاد و بیکاری گسترده که موجب شده تا تعداد زیادی از مردم زیر خط فقر بروند و از عهده تامین مایحتاج ضروری خود برنیایند، شکافی بین درآمد و مصارف مردم به وجود آمده است.

وی با اشاره به اینکه هم بین منابع و مصارف دولت و هم بین درآمد-هزینه خانوار کسری وجود دارد، گفت: با توجه به تورم لجام‌گسیخته این فاصله روزبه‌روز بیشتر می‌شود. در چنین شرایطی دولت تصمیم می‌گیرد که با افزایش قیمت محصولات مثل گندم، نان، بنزین و بقیه کالاها کسری روزافزون خود را جبران کند. از طرف دیگر، با اختصاص یارانه‌های بیشتر، تصمیم گرفته می‌شود تا بخشی از هزینه‌های تحمیلی به مردم جبران شود، یعنی شکاف بین درآمد و هزینه خانوار کاهش یابد.

فیاضی با طرح این پرسش که مردم یارانه نقدی را انتخاب می‌کنند یا کالابرگ؟ اظهار کرد: مطالعات و شواهد امر نشان می‌دهند که درمجموع مردم برای سبد مصرفی خودشان بهتر از دولت می‌توانند تصمیم بگیرند. بنابراین، هم مردم راغب هستند که یارانه نقدی دریافت کنند و هم بهتر است دولت یارانه را به شکل نقدی پرداخت کند.

در مجموع باید گفت هرچند این یارانه‌ها کمک چندانی به جبران رفاه از دست ‌رفته خانوار نمی‌کنند، اما وقتی دولت بخواهد مبلغ یارانه‌های نقدی را بالا ببرد، قیمت مواد غذایی و کالاها را افزایش می‌دهد تا حدودی بتواند از کسری بودجه خودش جلوگیری کند.