علت گرفتن مهریه سنگین چیست؟ | در صورت فوت یکی از زوجین تکلیف پرداخت مهریه چه می‌شود؟

بسیاری بر این باورند که «مهریه سنگین» هیچ تأثیری در استحکام زندگی زناشویی ندارد، اما برای زنان به عنوان پشتیبانه مالی محسوب می‌شود. بخشی نیز معتقدند که مهریه می‌تواند در تسهیل گرفتن طلاق و حق نگهداری از فرزندان کمک کند.

اما باید این نکته را در نظر گرفت، مهریه تنها حق تعریف شده برای زنان در عقدنامه نیست و با بیان دیگر شروط ضمن عقد، دیگر نیازی به مهریه‌های سنگین و نامتعارف نیست.

مهریه در عقد موقت و دائم متفاوت است. در عقد موقت پرداخت مهریه ضروری است و در عقد دائم دارای انواعی است که زن و مرد پیش از ازدواج در خصوص نوع آن باید با یکدیگر توافق کنند.

مهریه در عقد دائم دارای دو نوع «عند المطالبه» یا «عندالاستطاعه» است که پس از عقد زن هر زمان که بخواهد می‌تواند در دادگاه مطالبه مهریه کند و مرد موظف به پرداخت مهریه می‌شود.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

مهریه عندالمطالبه به مهریه‌ای گفته می‌شود که هر زمان زن تقاضای دریافت مهریه را داشته باشد، مرد باید آن را پرداخت کند، در مقابل مهریه عندالمطالبه عبارت عندالاستطاعه است.

شرط پرداخت مهریه عندالاستطاعه، وضعیت مالی و تمکن داشتن مرد است، بدین معنا زن زمانی می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند که مرد توانایی پرداخت آن را داشته باشد.

وصول مهریه عندالمطالبه آسان‌تر از وصول مهریه عندالاستطاعه است و زن می‌تواند با مراجعه به اجرای اسناد رسمی مهریه‌اش را وصول کند.

زن می‌تواند با مراجعه به شورای حل اختلاف و دادگاه خانواده برای دادخواست مهریه اقدام کند و در صورتی که مرد مهریه عندالمطالبه را به زن نپردازد، ممکن است که به درخواست زن روانه زندان شود.

براساس قانون خانواده، برای نپرداختن مهریه عندالمطالبه بیشتر از ۱۱۰ سکه، مرد بازداشت نمی‌شود و اگر زن مدعی است که مرد مالی دارد، باید آن را به دادگاه معرفی کند و در صورت معرفی، آن مال توقیف می‌شود و پس از سپری شدن مراحل اجرای احکام به زن پرداخت می‌شود.

گفتنی است مهریه قابل بخشش است و اگر زن مهریه خود را بذل کند، دیگر امکان رجوع از بذل (بخشش) وجود ندارد.

در صورتی که مرد فوت شود، از اموالی (ماترک) که از آن مرحوم باقی می‌ماند، مهریه زن پرداخت می‌شود. پرداخت مهریه از اولویت‌های پرداخت دیون متوفی قرار دارد. همچنین درصورتی که زن فوت شود، پدر و مادر او می‌توانند مهریه زن را از مرد مطالبه کنند.

در صورتی که هر یک از طرفین چه خانم که بخواهد مهریه را طلب کند یا آقا که بخواهد مهریه را پرداخت کند بهتر است که نسبت به قانون جدید مهریه سال ۱۴۰۲ آگاهی داشته باشند.

خب در ادامه همراه ما باشید تا ابتدا شما را با انواع و اقسام مهریه آشنا کنیم و اصلاحات قانون جدید مهریه سال۱۴۰۲ را بیان کنیم:

از نظر استطاعت مهریه به دو دسته عندالاستطائه و عندالمطالبه تقسیم می شود

و از لحاظ تعیین مهر در نکاح به مهرالمتعه، مهرالسنه، مهرالمسمی و مهرالمثل تقسیم می شود:

عندالاستطاعه

برای پرداخت این نوع مهریه استطاعت مرد برای پرداخت در نظر گرفته می شود و دادگاه با بررسی توانایی مالی مرد و سنجیدن شرایطش حکم را صادر می کند و اگر تشخیص دهد مرد توان پرداخت مالی مهریه را ندارد او را جهت پرداخت مهریه عندالاستطاعه تحت فشار قرار نخواهد داد.

عندالمطالبه

در زمان نکاح میزان مهریه عندالمطالبه تعیین و پس از جاری شدن صیغه عقد مرد موظف به پرداخت مهریه به زن می باشد. در صورت تمکن مالی مرد، مهریه به طور تمام و کمال باید پرداخت شود، ولی در غیر اینصورت امکان پرداخت اعسار از پرداخت مهریه برای مرد وجود دارد، در این حالت اگر دادگاه با پرداخت اقساطی مهریه موافقت کند، پرداخت مهریه در زمان طلاق را ۱۱۰ سکه اعلام خواهد کرد.

مهرالمتعه

اگر زمان عقد مهریه ای برای زن مشخص نشده باشد و در عین حال زوجین قبل از طلاق نزدیکی نداشته باشند؛ براساس شرایط مالی مرد، میزانی از مهریه به زوجه پرداخت خواهد شد.

مهرالمثل

طبق قانون ۱۰۹۱ وضعیت زندگی زن و مرد بررسی خواهد شد و براساس آن میزانی از مهریه پرداخت خواهد شد.

مهرالسمی

در این حالت زن می تواند مقدار معین از مهریه را درخواست کند و طبق قانون این میزان ۱۱۰ سکه است.

قانون جدید مهریه ۱۴ سکه

در سال ۱۴۰۱ طبق قانون و بخشنامه ای جدید، سقفی برای مهریه مشخص شده است. این بخشنامه اعلام داشته، اگر در زمان عقد برای زوجه مهریه ای تعیین نشده باشد و تعیین آن به آینده موکول شده باشد، دفاتر ازدواج مکلف خواهند بود، تا برای ثبت مهریه بالای ۱۴ سکه در مورد وضعیت مالی مرد اطلاعاتی کسب کنند.

چنانچه مرد توانایی مالی این مقدار مهریه را داشته باشد، آن مقدار مهریه را برای زن ثبت کنند، در غیر اینصورت سقف مهریه تا همین تعداد ۱۴ سکه در نظر گرفته شده و ثبت می شود.

دفاتر ازدواج علاوه بر وضعیت مالی مرد موظف است ضمانت نامه بانکی را هم از زوج دریافت کند.

قانون جدید مهریه سال ۱۴۰۲

علاوه بر قوانین موجود در قانون مهریه یک سری اصلاحات در ماده و قانون جدید مهریه سال۱۴۰۲ صورت گرفته از جمله:

۱. مطابق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی و اصلاحیه های آخر آن، در قانون جدید مهریه سال ۱۴۰۲ اگر مهریه زن براساس وجه رایج کشور تعیین شده باشد، هنگامی که زن قصد درخواست مهریه را داشته باشد؛ میزان پرداختی مهریه براساس  تغییر شاخص سالانه پول توسط بانک مرکزی محاسبه خواهد شد.

پس با توجه به این ماده قانونی و تبصره متوجه می شویم اگر زن از طریق دادگاه مطالبه مهریه خود را انجام دهد و مرد هم برای بری الذمه اش بخواهد مهریه را پرداخت کند، مهریه مطابق با شاخص قیمت سالانه که بانک مرکزی تعیین می کند، پرداخت می شود.

در غیر اینصورت مرد مدیون زن خواهد ماند.

در ادامه باید اشاره کنیم که اگر مرد فوت شده باشد، میزان مهریه پرداختی به زن تا روز فوت همسر به قیمت روز محاسبه و در زمان انحصار وراثت در نظر گرفته شده و پرداخت شود.

۲. طبق قانون جدید حبس در خصوص مهریه، قبلا تمام کسانی که بدهی مالی در خصوص مهریه داشتند جزء مشمولین حبس به شمار می رفتند، اما در حال حاضر طبق قانون جدید مهریه سال ۱۴۰۲ تنها در صورتیکه مبلغ مهریه در عقد دائم برابر با ۱۱۰ سکه بهار آزادی باشد، مرد مشمول اجرای حکم عدم پرداخت مهریه خواهد شد.

یعنی زوج تنها به ازای ۱۱۰ سکه بهار آزادی موظف است که درخواست اعسار از پرداخت بدهی را ارائه کند و آن را قسط بندی کند، پس از پرداخت این مبلغ، باقی مانده بدهی به عنوان مهریه عندالاستطاعه در نظر گرفته می شود؛ در نتیجه برای مهریه بیش از ۱۱۰ سکه زن نمی تواند همسرش را حبس کند.

و با تغییر روند در پیگیری درخواست مهریه در طی سال های اخیر تاثیر بسزایی در کاهش آمار زندانیان مهریه داشته است.

شرایط درخواست مهریه سال ۱۴۰۲

طبق قانون جدید مهریه سال ۱۴۰۲ دریافت مهریه تحت شرایطی امکان پذیر می باشد که در ادامه به آن می پردازیم:

برای پرداخت مهریه سال ۱۴۰۲ مرد موظف است، پس از جاری شدن حکم طلاق بر اساس نرخ روز آن را به زن بپردازد.

اگر برای پرداخت مهریه ملاک اموال منقول و غیر منقول مرد و یا حساب بانکی وی باشد، بایستی از طریق اجرائیات اداره ثبت اقدام به دریافت مهریه اش کند.

برای مهریه زیر بیست میلیون تومان شورای حل اختلاف تصمیم گیری خواهد کرد اما برای مبالغ بیشتر می توان از طریق اداره ثبت و یا دادگاه اقدام کرد.

حق طلاق در ازای مهریه

سوالی که پیش میاد، می توان در ازای مهریه حق طلاق را به دست آورد؟

بله، برخی از خانم هابه دلیل عدم رضایت از زندگی مشترک برای اینکه سریعتر بتوانند از زوجیت خارج شوند، اقدام به بخشش مهریه خود در ازای به دست آوردن حق طلاق می کنند.

البته برای خانم هایی ‌که نیاز به تامین مخارج زندگی خود دارند ممکن است زیر بار این موضوع نروند و مراحل طولانی طلاق را تحمل کنند تا بتوانند به مهریه خود دست یابند.

و در پایان برخی از پرسش های متداول در بحث مهریه را ارائه خواهیم داد:

✔️ تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه؟

تفاوت این دو نوع مهریه فقط در نوع پرداخت آن می باشد، در مهریه عندالمطالبه زن هرموقع درخواست کند مرد موظف به پرداخت آن است ولی در مهریه عندالاستطاعه میزان تمکن مالی مرد سنجیده سپس پرداخت می شود‌.€رذ/

اکثر مردان در آستانه ازدواج می خواهند بدانتد که آیا اجرا گذاشتن مهریه برای آنها حکم حبس دارد یا خیر؟

اگر مهریه عندالمطالبه باشد و مرد تمکن مالی داشته باشد، اما از پرداخت مهریه به زن خودداری کند، زن می تواند با مراجعه به دادگاه حکم توقیف اموال مرد را دریافت کند، در صورتیکه مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد و حکم اعسار را ارائه نکرده باشد، زن می تواند حکم جلب مرد را بگیرد.

اگر دادگاه مهریه را تقسیط کرده باشد و مرد اقساطش را به طور مرتب پرداخت نکند، باز هم امکان دریافت حکم جلب وجود خواهد داشت.